Een ongezonde of ongeschikte woning in België: wat kun je doen?

Vocht, schimmel of een elektrische installatie waardoor je telefoonlader de geest geeft, daar heb je natuurlijk allemaal geen zin in. 😳 En toch is dat de dagelijkse realiteit voor veel Belgische huurders die in een ongezonde of ongeschikte woning wonen. Ruim 40% van de Belgen leeft namelijk in een woning die niet voldoet aan de kwaliteitsnormen voor gezondheid, veiligheid en hygiëne. Ben jij huurder en denk je dat je woning onbewoonbaar is? Bij Flora leggen we je alle stappen uit om in België een ongezonde woning te herkennen. 👇

Hoe herken je een ongezonde of ongeschikte woning?

In België moet een woning voldoen aan bepaalde normen op het vlak van veiligheid, comfort, hygiëne en gezondheid.

Op basis van die normen heeft elk gewest zijn eigen huisvestingswet of wooncode opgesteld.

Een woning die niet aan de verschillende criteria voldoet, wordt dan als ‘ongezond’ of ‘ongeschikt’ beschouwd. De woning vormt een gevaar voor de veiligheid en gezondheid van de bewoners. Aangezien de levenskwaliteit er niet langer gewaarborgd is, zal de woning eerst moeten worden gerenoveerd. 🚧

Het is belangrijk om meteen bij de plaatsbeschrijving te checken of de woning voldoet aan de regels. Denk daarbij vooral aan de elektriciteit, de verwarming enz.

Om een ongezonde woonomgeving te voorkomen moeten zowel de huisbaas als de huurder een inspanning leveren. 👇

• Als huisbaas ben je verplicht om de grote herstellingen aan de woning te regelen: een lekkend dak, de elektriciteit die het niet doet …
• Als huurder ben je verplicht om de gehuurde woning te onderhouden. Je moet dus zelf allerlei kleine herstellingen regelen, bijvoorbeeld de kraanrubbers vervangen.

Over het algemeen verschillen de normen voor veiligheid, gezondheid en bewoonbaarheid per gewest.

Criteria voor onbewoonbaarheid in Wallonië

De criteria voor onbewoonbaarheid zijn gebaseerd op verschillende punten:

• Stabiliteit ⚖️
• Isolatie 💦
• Gas- en elektriciteitsinstallatie ⚡️
• Ventilatie 💨
• Natuurlijk daglicht ☀️
• Sanitaire voorzieningen 🚿
• Impact van het pand op de gezondheid van de bewoners 🤢
• De bouw van het pand (structuur, afmetingen, circulatie) 🏠

Check voor meer informatie de Code Wallon du Logement, de Waalse huisvestingswet waarin elk criterium in detail beschreven staat.

Criteria voor onbewoonbaarheid in Brussel

De criteria voor een niet-conform pand in Brussel zijn vergelijkbaar met de Waalse criteria.

Zo kan een pand als onbewoonbaar worden beschouwd in de volgende situaties:

• Je stelt vochtproblemen vast. 💦
• Er is in je woning een schrijnend gebrek aan natuurlijk daglicht. ☀️
• Je merkt problemen met de werking van je verwarming, je boiler of de elektriciteit. ⚡️
• Je ontdekt schimmel, insecten of ratten. 🐀
• Je denkt dat je veiligheid niet gewaarborgd is (risico op instortingsgevaar, brandgevaar …). 🔥

In dat geval heb je het recht om een klacht in te dienen wegens onbewoonbaarheid bij de Directie Gewestelijke Huisvestingsinspectie (DGHI).

Criteria voor onbewoonbaarheid in Vlaanderen

Vlaanderen blijft onvermoeibaar de strijd aanbinden met huisjesmelkers. Een huisjesmelker is een eigenaar-verhuurder die een woning aanbiedt waarvan de woonomstandigheden niet aanvaardbaar zijn.

Of een woning in Vlaanderen erkend ‘bewoonbaar’ is, wordt bepaald op basis van verschillende criteria uit de Vlaamse Wooncode:

• Stabiliteit en een minimale oppervlakte. 🏠
• Vochtigheid, ventilatie en isolatie van het pand. 💨
• De aanwezigheid van veilige gas- en elektrische installaties. 💡
• De aanwezigheid van sanitaire voorzieningen en kookgelegenheid. 🚿
• De mogelijkheid om je te verwarmen. 🥵
• De verlichting van de woning. ☀️
• De veiligheid van het pand (in geval van brand). 🔥

Wat doe je bij een ongezonde of ongeschikte woning in België?

Een aantal signalen zijn overduidelijk:

💦 Vochtvlekken groter dan een vierkante meter.

🏚 Verouderde voorzieningen, vooral qua sanitair.

💡 Gevaarlijke installaties voor elektriciteit en verwarming.

Geen twijfel mogelijk. We hebben te maken met een ongeschikte woning. Wat doe je?

Stap 1: Neem contact op met je huisbaas

Het is belangrijk om je huisbaas in te lichten over de situatie.

Niet alle huisbazen zijn gemeen. Het is heel goed mogelijk om samen tot een minnelijke schikking te komen. 🤝

Stuur bij voorkeur een aangetekende brief om je huisbaas in te lichten.

Stap 2: Stap naar de rechter

Als de eigenaar niet reageert of in actie schiet, is het belangrijk dat je een verzoek indient bij de vrederechter. De vrederechter heeft de nodige bevoegdheid voor het regelen van geschillen tussen huurders en verhuurders. 😤

In de meeste gevallen regel je het geschil natuurlijk het liefst met een minnelijke schikking. De vrederechter kan vragen om de werkzaamheden uit te voeren, de huurprijs te verlagen of het huurcontract op te zeggen.

Ook kan hij de gewestelijke instanties opdracht geven om een conformiteitsonderzoek uit te voeren.

Stap 3: Dien een klacht in

Wordt je woning erkend als ongeschikt? Dan moet je klacht indienen bij je gemeente of bij de bevoegde instantie van je gewest (bv. de Waalse Overheidsdienst SPW of Brussel Huisvesting). Vaak is de burgemeester de persoon die instaat voor de conformiteit van de huisvesting. Hij kan eisen dat er een conformiteitsonderzoek wordt uitgevoerd.

Dat onderzoek verklaart vervolgens of de woning gezond, verbeterbaar, onbewoonbaar enz. is. Het onderzoek dient als bewijs voor de onbewoonbaarverklaring.

Ongezonde of ongeschikte woning: wat zijn de gevolgen voor de huurder in België?

Is jouw woning erkend als ‘ongezond’ of ‘ongeschikt’?Da’s balen …

In geval van een onbewoonbaarverklaring kan het huurcontract vroegtijdig worden opgezegd. Als huurder sta je dan van de ene op de andere dag op straat. Gelukkig zijn er veel sociale diensten die je kunnen helpen om een andere woning te vinden. 👇

Voor meer info kun je terecht bij de volgende instanties:

• SOS Logement Insalubre
• Het OCMW van je gemeente

Wordt het huurcontract niet opgezegd, dan heb je als huurder het recht om een verlaging van de huurprijs te eisen.

Welke risico’s loopt de huisbaas?

Als huisbaas de woningkwaliteitsnormen aan je laars lappen is een heel ernstige zaak. ⚠️

De huisbaas kan worden aangeklaagd door de huurder en door de overheidsinstantie van het gewest waar hij woont.

Zo kun je als huisbaas verplicht worden tot het uitvoeren van renovatiewerkzaamheden, het verlagen van de huurprijs of het beëindigen van het huurcontract met betaling van een schadevergoeding en interesten aan de huurder.

In de zwaarste gevallen kan de huisbaas zelfs worden veroordeeld tot het betalen van een boete die kan oplopen tot € 25.000. 😰

Een ongezonde woning, da’s geen lolletje. Je voelt je vaak machteloos.

“Wat moet ik doen als mijn woning onbewoonbaar is?” “Met wie moet ik hierover praten?” Uit angst om op straat gezet te worden, durven sommige huurders hun woonomstandigheden niet eens aan de kaak te stellen. Gelukkig bestaan er veel organisaties die deze specifieke gevallen aanpakken om een andere woning te regelen.

Om te voorkomen dat je in België in een ongezonde of ongeschikte woning terechtkomt, is het essentieel om meteen een plaatsbeschrijving op te stellen volgens de regels van de kunst.👌